Bir soru: Empati dolu video oyunu olur mu? Biraz daha spesifik bir soru soralım: İnsanlara süper güç verilirse iyiye mi kullanırlar, kötüye mi?
Stanford araştırmacıları bu konuyu inceledi. Araştırma sırasında üniversitenin Sanal İnsan İnteraksyonu Laboratuarları kullanıldı. Çalışmanın yegane amacı video oyunlarının saldırgan yaptığı insanları fedakarlığa yöneltmenin mümkün olup olmadığıydı. Çalışma sonuçlarına göre video oyunları öyle dizayn edilebilir ki insanları gerçek hayatta empati kurmaya yönlendirebilir.
En baştaki hipotezi yani soruyu sınamak için önce süper güç seçildi. Bu süper güç sadece sanal ortamda oluşturulabilecek bir yetenek olarak belirlendi. Aynı zamanda insanların şuursuzca iyi bir kahramandır diyebileceği özelliklere sahip olmalıydı. Önce röntgen çekebilme özelliğini verip vermemeyi tartışan bilimciler bunu acaip bularak elediler. Ardından öyle bir süper güç bulmayı denediler ki su altında nefes alabilsin. Ama bu da çok maharetli bir süper kahraman gibi görünmediği için vazgeçtiler. Son olarak Süperman kahramanının en iyi süper güç olacağında ortak karar vererek kolları sıvadılar.
Deneye katılanların yarısı süper kahraman olarak uçacaktı, kalanlar helikopter yolcularını temsil edeceklerdi.
Deneye toplam 30 kadın, 30 erkek katıldı ve her biri teker teker laboratuardaki simülatöre ya Süperman olarak ya da helikopter yolcusu olarak girdi. Her biri bağlandı, gözlükleri ve kulaklıkları takarak dijital ortamda uçmaya başladılar. Bir kadın sesi kulaklıktan açıklamaları okudu: Diyabetli bir çocuk şehrin bir yerinde insülin enjeksiyonu beklemektedir. Onu bulup enjeksiyon iğnesini vermen gerekiyor.
Simülatörde neler olduğunu merak edenlere kısa bir açıklama:
Katılımcı, alete bağlandıktan sonra birden havalanma hissederek yeri terkediyor ve havalanıyor. Uçuş sırasında kollarıyla, tıpkı Süperman gibi, hızını ve yönünü tayin ediyor. Helikopterdekiler için odada bulunan hoperlörlerden rüzgar sesi de geldiği için deneyim gerçekmiş hissini veriyor. Deneyin dizaynı ne olursa olsun toplam iki dakika içinde çocuğu bulmak mümkün oluyor.
Daha sonra katılımcılardan gözlüğü çıkarmaları ve birkaç soruya cevap vermeleri istendi. Yalnız uçuş sırasında araştırmacılar iyi niyeti ve yardım arzusunu şu şekilde sınadılar. Simülatöre bağlı katılımcı enjeksiyon iğnelerini bulduğunda yanlışlıkla kenarda duran kutudaki iğneleri yere saçıyor. Amaç katılımcının kazayla devirdiği iğneleri 5 saniye içinde toplayıp toplamayacağını görmek. Bunun ardından eğer varsa başka birisi için yardıma gitmeye hazır olması bekleniyor. Süperman olarak uçanlar yere saçılan iğneleri hasta çocukla birlikte 2 saniyede toplarken helikopter yolcuları hasta çocuk toplamaya girişinceye kadar parmak oynatmıyor.
Süper kahraman grubundakiler iğneleri toplamak için hem daha hızlı davrandılar hem de yüzde 15 daha fazla iğne topladılar. Süperman grubu iğneleri toplamak için çaba harcarken helikopter yolcularından 6 tanesi böyle bir çabaya girişmedi bile!
Bu deney bir empati deneyi olarak adlandırılıyor.
Sanal ortamdaki kahramanca davranışlar gerçek hayata yansıtılabilir diye düşünülüyor. Araştırmacılar deneyin ardından kendilerine şu soruyu sordu: Neden süper kahramanlar bu işi tam manasıyla yapıyor da diğerleri altrüistik davranışlar sergilemiyor? Buna henüz açıklık getirilmedi.
Bilimadamlarına göre saldırgan video oyunları oynayanların şiddete yöneldiği kesin. Ancak eğer bu oyunlarda empati mekanizması olursa oyuncuların kendilerini gerçek hayatta yardıma koşan bireyler olarak görmelerine katkı sağlayabilecek.
Kısacası oyunda yardım eden süper kahramanların, bu manidar davranışı gerçek hayata yansıtabilecekleri düşünülüyor. Bu durumda video oyunu üretenlerin empati oluşturacak unsurları oyunlara katmaları bekleniyor.
Empati dolu video oyunları ile ilgili bilimsel çalışma raporu 30 Ocak tarihli PLOS ONE online dergide yayınlandı.
Video Oyunları İçerikli Diğer Yazılarım: