Sosyal Medyanın Çocukluğu


Sosyal medyada gezip tozuyoruz. Peki kaç yaşında olduğunu biliyor muyuz? Ya sosyal medyanın çocukluğunu hatırlayan var mı? Sanırım aramızda o kadar eski günleri hatırlayan yoktur zira sosyal medyanın tarihçesi 1969 yılına uzanır!

Sosyal medya bildiğiniz gibi Internet’te karşılıklı iletişime geçtiğimiz, serbestçe interaksiyonda bulunduğumuz, paylaşıp tartıştığımız bir ortamdır. Sosyal medyada şahıslar kendileri ile ilgili bilgileri, yazıları, fotoğraf, video, audio ve diğer her türlü görseli paylaşırlar.

Sosyal medya; blogları ve mikro blogları, forumları, mesaj sistemlerini, sosyal ağları, wikileri, sanal dunyayı, sanal haberleri, yazı sitelerini, fotoğraf ve video, paylaşım sitelerini, her türlü veri alışveriş mekanlarını ve diğer portalları kapsar. Kısaca sosyal medya için “ortak entelijansiya” denebilir. Örnek olarak Facebook, LinkedIn, MySpace, Twitter, YouTube, Flickr, WordPress, Blogger, Typepad, LiveJournal, Wikipedia, Wetpaint, Wikidot, Second Life, Del.icio.us, Digg, Reddit, Lulu ve diğerleri verilebilir.

Sosyal medyanın çocukluğunu hatırlayan olduğunu sanmıyorum çünkü tarihçesi 1969 yılına uzanır! Ama sosyal medyanın ilkgençliğini hatırlayan çoktur.

Sosyal Medya Emekliyor

1969

CompuServe ticari Internet servisi olarak ABD’de kuruldu ve 1980’li yıllara kadar tek isim olarak hizmet verdi. 1990’lı yıllarda ömrünü tamamladı.

1971

İlk email gönderildi.

1978

Chicago’dan birkaç kişi BBS denen sistemi devreye koyarak tanıdıkların kendi aralarında bilgi alışverişi yapabilmelerini sağladı. Bu “ilk sanal topluluk” olarak bilinen bir sistemdir.

1979

Usanet ilk BBS sistemi olarak ABD’de Duke Üniversitesi ve Kuzey Karolina Üniversitesini bağlantıya geçirdi (Okuyucuya not: Ben 2000 yılında Kuzey Karolina Üniversitesinden Halk Sağlığı masterimi aldım)

1984

Prodigy online servisi oluşturuldu. Daha sonra CompuServe’ün ardından ikinci büyük online sistem haline gelen Prodigy, Web yayıncıları için dial-up servis sunmaya başladı.

1985

Amerika Online (AOL) servisi başlatıldı.

1989

Bir Ingiliz mühendis CERN (Cenevre Parçacık Araştırma Laboratuvarı) bünyesinde World Wide Web (www) üzerine çalışmaya başladı.

1992

Tripod açıldı ve öğrenciler kendi aralarında sosyal iletişime ilk adımı attı.

1993

CERN, www teknolojisini dünyaya armağan etti.  Illinois Üniversitesinden öğrenciler ilk grafik tarayıcı (browser) ve web sayfasını geliştirerek bugün bildiğimiz web dizayn konseptini başlatmış oldular. O günlerde 200 kadar web server online hizmet veriyordu.

Sosyal Medya İvme Kazanıyor:

1994

Geocities isimli bir servis sayesinde kullanıcılar kendi web sayfalarını oluşturma kolaylığına ulaştı. Geocities 2009 yılına kadar servis verdi ve ABD’de kullanımına son verildi. 1994 yılında toplam1.500 kadar web sayfası vardi ve o zamanlar Internet “information superhighway” – bilgi otobanı ya da bilgi otoyolu olarak biliniyordu. Earthlink online servis vermeye başladı. (Okuyucuya not: İlk kez 1994 yılında ABD’de Internet ve email ile tanıştım)

1997

Web’de yaklaşık bir milyon site olduğu tespit edildi (Okuyucuya not: İlk web sayfamı bir okul projesi olarak bu tarihte yaptım)

Blog denen (weblog), kişilerin değişik konularda fikirlerini paylaştığı sayfalar yaygınlaşmaya başladı. Bazı şirketler kullanıcıların profil oluşturup arkadaşlarını listeleyecekleri servisler sunmaya başladı. AOL de kullanıcıların chat yapmasına olanak tanıdı. Blackboard (karatahta) eğitimcilerin ve öğrencilerin online ders alabileceği sistem oluşturdu.  (Okuyucuya not: İlk deneme online dersine katılanlardan biriyim ve e-öğrenme ile 1997’de tanıştım)

1998

Google arama motoru oluşturuldu.

1999

İngiltere’de Friends Reunited isimli sosyal ağ başlatıldı ve kullanıcılar eski okul arkadaşlarıyla bağlantıya geçme şansı buldu.

2000

Dünya işletmelerinde ve ticaretinde dot.com furyası başladı. O tarihte 70 milyon civarında bilgisayar Internet bağlantısına sahipti.

2001

Dünyanın en büyük wiki sistemi olan online ansiklopedi Wikipedia kuruldu. Apple iPods’ları satışa sürüldü.

2002

Friendster isimli sosyal ağ açıldı ve ilk üç ayda 3 milyon kullanıcıya ulaştı. Bu tarihte AOL’nin 34 milyon üyesi vardı.

2003

MySpace sosyal paylaşım sitesi kuruldu.  LinkedIn profesyonel paylaşım sitesi de bu yıl kuruldu. Dünya genelinde toplam web sayfası 3 milyara ulaştı. Apple iTunes isimli online muzik servisini başlattı.

2004

Harvard Üniversitesinde Facebook, sadece öğrencilerin, kullanımına açıldı. MySpace süper popüler bir sosyal ağ haline geldi. Podcasting denen Internet üzerinden ses ve görüntü dağıtılmasını sağlayan teknoloji kullanılmaya başladı. Flickr fotoğraf paylaşım sitesi kuruldu. Sosyal haber sitesi Digg de bu yıl kullanıcılarıyla buluştu.

Şimdi sosyal medyanın çocukluğuna ilişkin bir soru.. Sosyal medyanın altı bezli, emekleyen, agu gugu diyen halini kaç kişi hatırlıyor? Hatırlayan çıkmadı değil mi? Ama gençliğini biliyoruz.. O zaman gençliğine ait birkaç önemli tarihe bakalım.. Tıkla..