Çocuklara ‘Güvenilir Yabancı’ Nasıl Öğretilir?



Çocuklarımız hergün tanıdık, tanımadık bircok insanla karşılaşıyor. Bu insanların bazıları güvenilir (güvenli) yabancı olsa da, bazıları güvenilmez insan! Çocuklarınızın kendilerini koruyabilmeleri için yapılması gerekenler nelerdir?

Markette, çarşıda, parkta, otobüste, mahallede hiç bilmediğimiz yabancıların çoğu kötü insan değildir. Fakat yabancıların hepsi normal ve iyi niyetli olmayabilir.

Ana-babalar etraftaki şüpheli davranışlara karşı uyanık olmalıdırlar. Anababanın ilk vazifesi çocuklarını tehlikelerden korumaktır.  Yapılması gereken ilk şey, önlem almaktır. Önce çocuğa “tanımadığı yabancı” denen kişinin kim olduğu öğretilmeldir. Daha sonra “güvenli yabancı” ve “uzak durulması gereken yabancı” kişişler hakkında bilgi verilmeldir.

Tanımadığımız yabancı kişi kimdir?

Tanımadığımız yabancı kişi, ailenin tanımadığı herkestir!! Tanımadığımız bu insan iyi görünümlü ve kibar olabilir, kötü görünümlü ve tehlikeli de olabilir. Her durumda tanımadığımız insan, bize yabancıdır. Bazen iyi görünüşlü insanlar kötülük yapar, bazen de kötü ve derbeder haldeki insandan iyilik gelir. O nedenle çocuklara “genelde yabancılardan uzak durmak” öğretilmelidir. Bu süreçte “tanımadığımız bütün insanların kötü olmadığı” mesajı da verilmelidir.

Güvenli yabancı kimdir?

Çocuk günün birinde bilmediği bir mahallede kaybolacak olursa, halka açık yerlerde bir büyüğe giderek yol sorabilmelidir. Tanımadığımız ama güvenli bulduğumuz insanlar her zaman asker ve polisdir. İtfaiyeciler, öğretmenler, kütüphaneciler ve çocuğun tanıdığı profesyoneller de güvenlidor.  Çocuk kendi mahallesindeki dükkanlardan, lokantalaran, ailelerden, komşulardan da yardım alabileceğini bilmelidir.

Tehlikeli durumlar neler olabilir?

Ana-babanın yapabileceği en önemli şeylerden biri çocuğa tehlikeli durumları ayırt edebilme yeteneği vermektir. Şüpheli davranışlara ait ipuçları öğretmek çok önemlidir. Buna örnek olarak yetişkinlerin çocuklardan birşeyler istemesi verilebilir. Anababalar çocuklara şunu öğretmelidir: Tanımadığımız yetişkinlere yardım etmiyoruz, sorularına cevap vermiyoruz, onlardan hiç birşey almıyoruz! Yetişkinler halka açık yerlerde çocuklardan yardım isteyebilir ama yabancı birisi çocuktan yardım beklememelidir.  Ayrıca eğer bir yetişkin, çocuktan ana-babasına karşı gelmesini istiyorsa; anababadan izinsiz, gizli saklı bir şeyler yapmaya zorluyorsa ortada şüpheli birşeyler dönüyordur.

Çocuk tehlikeli bir durumda kaldığında “hayır” demeyi bilmelidir. “Hayır” demekle kalmayıp ortamdan uzaklaşmaya başlamalıdır. Daha sonra sesini yükseltmeli, etraftakilerin duymasını sağlamalıdır. Son olarak güvendiği bir yetişkine olayı aktarmalıdır. Çocuk tehlikeli bir durumda bırakılmışsa bunu kısa sürede bir yetişkine anlatması gerektiğini, çekinmemesi, korkmaması gerektiğini bilmelidir.

Şimdi çocukları ve ebeveynleri şu sorularla testten geçirelim:

  • Parkta iyi giyimli bir bey kaybolduğunu söylüyor ve çocuğunuza yol soruyor.
  • Mahalleye yeni taşınmış henüz hiç konuşmadığınız gösterişli bir hanım, çocuğunuzu yaş pasta yemeye evine davet ediyor.
  • Hiç tanımadığınız bir yabancı çocuğunuzu okuldan eve getirmeyi teklif ediyor.
  • Çocuğunuz yolda yürürken takip edildiği hissine kapılıyor.
  • Çocuğunuzun tanımadığı birisi ona şeker, oyuncak ya da hediye vermek istiyor.
  • Çocuğunuz, yeni tanıştığınız birisiyle ilgili olumsuz konuşuyor. Rahatsızlığını dile getiriyor.
  • Çocuğunuz okuldan eve yürüyerek gelirken bir araba duruyor ve yol soruyor.
  • Okulda, komşuda, çocuk bakıcısıyla birlikteyken, akrabadan birileriyle yalnız kaldığında çocuk rahatsızlık hissediyor.. Tanıdıklardan gelen gereksiz yaklaşımlar söz konusu.. Ve istenmeyen dokunmalar.. Zorlamalar.. Gizlilikler..  Tehditler..
  • Her ne olursa olsun, çocuklarınıza susmayı değil, sesini çıkarması gerektiğini öğretin!

cicek

Çocuğunuzla yukarıdaki senaryoları tartışın. Hangilerine nasıl cevap verdiğini önce dinleyin, sonra düzeltilemesi gerekenleri düzeltip tekrar tekrar sorun.

Bütün bunların dışında, çocuğunuzun ne zaman nerede olduğunu iyi bilin. Çocuğunuz size ait tüm telefon numaralarını hem ezbere bilmelidir hem de cep telefonunda taşımalıdır. Doğal felaketler de dahil, tehlike anında çocuğun sığınabileceği yerleri göstererek öğretmek gereklidir. Çocuklara kendi hislerine güvenmek öğretilmeldir: Eğer birşey yanlış gibi hissediliyorsa, büyük olasılıkla yanlıştır! Çocuklara çekingen ve pasif davranmamayı öğretmek de çok önemlidir. Gereğinde sesini yükselterek “hayır” cevabını kolaylıkla verebilmelidirler. Kimseyi kırıp üzeceğini düşünmeden, o ortamdan uzaklaşabileceklerini ve güvenli bir yabancıya yaklaşarak yardım isteyebileceklerini bilmelidirler. Çocuklar oyun oynarken kalabalık gruplarla oynarlarsa daha güvenlikli olurlar. Sokakta, parkta, piknikte, okul bahçesinde, AVM oyun yerlerinde oynarken birbirlerine göz kulak olmaları gerektiği de hatırlatılmalıdır.

Ana-babaların yapabileceği en önemli şey, çocuklara güvenli yabancının kim olduğunu öğretmektir. Teşekkürler polis amcalar ve asker abiler..

Uzak dur benden! HAYIR! diyebilmek..