Batı Afrika’yı saran Ebola salgını Mart ayından bu yana 2400 kişinin ölümüne neden oldu. Sayının artmasından endişe duyuluyor. Virüs, Mart ayında ilk kez Gine’de görüldü. Daha sonra Sierra Leona’ya ve Liberya’ya atladı.
Ebola 1989 yılında da büyük bir salgın haline gelmişti ama 2014 salgını şimdiye kadar olanların hepsinden büyük tehlikeye işaret ediyor. ABD, 17 Eylül itibariyle yaklaşık 3000 halk sağlığı görevlisini Afrika’ya göndermeye hazırlanıyor. Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılan açıklamaların kısa bir özetini paylaşıyorum.
Ebola neden korkutuyor?
Çünkü Ebola dünyanın en ölümcül hastalığıdır. Yüksek seviyede bulaşıcıdır ve bu virüse yakalananların yüzde 90 maalesef kurtulamaz. Bu nedenle Ebola ölüm terörü estiren bir hastalık olarak bilinir. Ebola’nın 5 alt grubu vardır ve Zaire cinsi en ölümcüldür. Mart ayında Gine’de görülen Ebola virüsü, Dünya Sağlık Örgütünce teyid edilmemiş olsa da, Zaire cinsi diye düşünülmektedir.
Ebola Nedir?
Viral hemorajik ateş içeren virüs vücudun birçok organını birden etkiler ve kanamalara neden olur. İlk kez, şimdi Kongo olarak bilinen Zaire’nin Ebola Nehri civarında 1976 yılında görüldüğünden Ebola ismi verilmiştir.
Ebola semptomları nelerdir?
Ani ateş, halsizlik, kas ağrıları, baş ve boğaz ağrısı. Bu semptomlar enfeksiyon bulaştıktan sonra 21 gün içinde görülebilir. Bazı hastalarda kanlı gözler, hıçkırık, göğüs ağrısı, yutma ve nefes alma zorlukları görülebilir. Devamında kusmalar, ishal, böbrek ve karaciğer yetmezliği ile birlikte iç ve dış kanamalar olur.
Ebola nasıl tedavi edilir?
Ebaolanın spesifik bir tedavisi yoktur. Ebola aşısı henüz deneme aşamasındadır (zmapp) ama Dünya Sağlık Örgütü’nün açıklamasına göre Eylül 2014 itibariyle kullanılmaya başlanacaktır. Ebola ile enfekte olduğu düşünülen kişiler karantinaya alınır. Bu süreçte hastaya bol su verilir, oksijen ve kan basıncının normal seviyelerde kalmasına çalışılır. Sağlık görevlilerinin koruyucu elbiseler, gözlük ve eldiven takmaları gerekir.
Ebola nasıl bulaşır?
Afrika’da Ebola virüsünün asıl taşıyıcılarının meyve sinekleri olduğu düşünülmektedir. Meyve sineklerinden diğer hayvanlara oradan insanlara bulaştığı hipotezi yaygındır.
İnsanların birbirine Ebola bulaştırması ise vücut sıvılarıyla olmaktadır. Enfekte olmuş bir insandan diğerine geçmektedir. Örneğin aynı evde hasta bakan birinin ishal, kusmuk ya da kan yolu ile enfekte olması gibi. Ebola virüsü cansız bedende de bir süre yaşayabilmektedir. Yani, toprağa gömülmüş bir cesedin üzerindeki virüs bir süre daha yaşamaya devam eder. Klor, yüksek ısı, güneş ışığı, sabun ve deterjan virüsü öldürür.
Seyahat sırasında enfekte olunur mu?
Dünya Sağlık Örgütüne göre yolculuk sırasında insandan insana Ebola bulaşabilir. Fakat bu Ebola virüsü ile enfekte olmuş birisinin Afrika’dan uçağa binerek yolculuğa başlamasıyla mümkündür. Ancak gümrüklerde ve girişi çıkışlarda uygulanan yüksek denetim iyice sıkılaştırılmış bulunuyor. Ebola virüsü; kan, salya, sümük, idrar, kusmuk gibi vücut sıvılarıyla bulaşır. Bu nedenle yolculukta insandan insana Ebola bulaşma şansı olabilir ama risk düşüktür çünkü hastalıklı insanların yolculuk yapma olasılığı düşüktür. Bu arada her yolcu sağlıklı kararlar vermek zorundadır. Yanında oturan diğer yolcuların sağlıklı görünüp görünmediğine dikkat etmek ve gerekirse uçuş görevlilerini ve yetkilileri uyarması gerekmektedir.
~Fatoş Şimşek
Bu yazıyı yararlı bulduysanız aşağıdaki yazılar da ilginizi çekebilir:
Medya Ebolayı Rating İçin Kullanmayı Bırak! Halka öğret!!!
Ortadoğu’da Yeni Ölümcül Virüs
Laboratuarda Mutasyona Uğratılan Ucube Virüs
Ölüm Katsayısı Arttırılmış Virüs
Not: Fatoş Şimşek, Amerika Birleşik Devletlerinde Halk Sağlığı yüksek lisansı yapmış bir araştırmacıdır.