İnsan duyuları ile ilgili okudukyarımı paylaşmazsam olmazdı!

İnsan duyları dediğimizde görmek, duymak, tatmak, dokunmak ve koklamak üzerine sahip olunan duyular gelir akla. Oysa duyuların çok daha fazla hislerden oluştuğu bilinmektedir. İnsanların 5 duyusu olduğunu söyleyen, yüzyıllar önce Aristo idi. Ve birçoğumuz bunu hala böyle bilmektedir. Oysa beş algının ötesinde birçok algı ortaklaşa çalışmaktadır.

Bilimsel çalışmaların sonuçlarına ve nöroloji uzmanlarına göre insanda en az 22 duyu bulunmaktadır. Kimi insanlarda 33 duyunun bulunduğu da bilinmektedir. Örneğin aşağıdaki duyular pek bahsedilmeyen ama insanların sahip olduğu çok algılı duyulardır:

• Denge Hissi – Equilibriosepsiyon olarak bilinen denge hissi sayesinde ayakta durabiliyoruz ve düşüp kalkmadan hareket edebiliyoruz.
• İçalgı – Propriyosepsiyon olarak da bilinen iç algı sayesinde yaptığımız bir işi bakmadan yapabiliyoruz. Örneğin ayaklarımıza bakmadan yürüyoruz, ellerimize bakmadan klavyede yazıyoruz, veya karşıya bakarken yandan gelen birşeyi görebiliyoruz.
• Devinduyum – Hareketlilik hissi ya da hareket etme duyumu sayesinde yapılan hareketi idrak edebiliyoruz. Örneğin uçuş sırasında kulaklarımızın tıkanması bize yükselmekte olduğumuzu bildirir.
• Termal Algı – Bu duyu sayesinde ortamın sıcak veya soğuk olduğunu anlayabiliyoruz. Isıyı algılayabilmek yetisi biz insanları aşırı ısı değişikliklerini duyumsamak suretiyle koruyor.
• Nosisepsiyon – Ağrıyı hissedebilme yetisi.
• Kronosepsiyon – Zaman algısı sayesinde gün içinde hangi vakitte olduğumuzu algılayabiliyoruz.

Hayvanlarda olup insanlarda olmayan duyulara örnekler şunlardır:

• Elektrosepsiyon – Elektrik alanları hissedebilme duyusu. Örneğin köpekbalıkları elektriksel alanları hissedebiliyor ve bunun için o nesneyi görmesi gerekmiyor.
• Magnetoresepsiyon – Bazı memeli hayvanlar manyetik alanları kullanarak hareket edebiliyor. Bu memelilere örnek olarak yarasalar verilebilir.
• Polarize Işık – Kuşlar ve böcekler de dahil birçok hayvan polarize ışık duyusu ile hangi yöne gideceğini bilmektedir.

İnsan duyuları çok algılıdır ama belirttiğimiz gibi hepsi birlikte çalışır. Örneğin bir kahve fincanına baktığımızda onu görürüz, ama dokunarak ve elimize alarak onun şeklini hissederiz. Ve dolayısıyla beynimize giden mesaj ile kahve fincanının şeklini üç boyutlu olarak algılarız. Kısacası görme ve dokunma duyuları aynı anda birlikte çalışmış olur.

İnsanoğlu mükemmel bir makinedir ve fevkalade bir halde çalışması için gereken herşey düşünülerek yaratılmıştır. Gören gözlere, duyan kulaklara, hisseden dokulara, ağız tadımıza, koku alan burnumuza ve bunların ötesindeki tüm çok algılı mekanizmaya sonsuz şükürler.