Halk için halk dilinde bir dökuman oluşturmak için dün ana-çocuk sağlığı kliniğindeydim..

Yapmakta olduğum iş bulunduğum eyaletteki  hamile kadınlar nüfusundan küçük örnekler alarak  hamilelikten önce, hamilelik sırasında ve sonrasında ana ve bebek ile ilgili davranışlara bakmak: Mesela hangi davranışların öne çıktığını, anneler tarafından hamilelikte neler yapıldığını ya da atlandığını, ana ve çocuk sağlığı hakkında gidişatın boyutunu, eksiklikleri,  inançları, beğenileri, sağlık uygulamalarını,hangi sosyal servisleri kullandığını, hangi yeni düzenlemelere ihtiyaç olduğunu sorarak öğrenmek.. Bu soruların cevabını bulmak için anketler düzenlemek, toplanan verileri bilgiye dönüştürmek ve ihtiyaç olursa hükümet kademesinde gerekli mercileri uyarararak sorunlara çözüm bulmak.

İşte bu türden anketlerden birinin ömrü dolmak üzere. Değişen ihtiyaçlara ayak uydurmak için 2009 yılında gözden geçirdiğimiz anketi yeniden düzenledik. 2012  itibariyle yeni doğum yapmış kadınlara yeni anekti sunacağız.

Anketler gerçek sahiplerini, yani yeni doğum yapmış anneleri bulmadan önce küçük örnek gruplardan kadınlar seçip onlara sorarız ki düzenlediğimiz yazılı meteryalin anlaşılır ve akıcı olup olmadığını ön sınavdan geçiririz.

Bu yazılı metinler 6ıncı sınıf dilinde  yazılmalıdır. Halk sağlığında kamuya sunulacak hemen her döküman 6ıncı sınıf lisanında yazılır ki düşük eğitimli de yüksek eğitimli de kolaylıkla anlasın.

Yaklaşık bir yıldır anket üzerinde çalışıyoruz. Yeni düzenlemeler yapıldı. Bize göre oldukça başarılı bir döküman oldu. Çalışma grubundaki meslektaşlardan tam puan aldı. Ama acaba yeni doğum yapmış bir kadın da anketi eline aldığında anlayabilecek mi?

Bu sorunun cevabını almak üzere ana-çocuk sağlığı kliniğinden daha uygun bir yer olamazdı.

Klinikte yetkililerden gerekli izinleri alıp formaliteleri yerine getirdikten sonra bebekleriyle beklemekte olan anneleri şöyle bir gözden geçirdik. Kimileri bebeğine bedava mama almak için gelmişti. Bir kısmı doğum sonrası doktor muayenesinden geçmek üzere bekliyordu.  Bazıları yeni doğmuş bebeklerini bir haftalık sağlıklı bebek muayenesine getirmişti. Bazılarının süt emzirme, bebek bakımı, yeni annenin bilmesi gerekenler, vs. gibi sınıflara geldiğini, derse çağrıldıklarında anladık. Genelde kadınların demografisi ezici bir çoğunlukla zenciler ve Latinlerden oluşuyordu.

Bizim amacımız İngilizce yazılmış anketin okunması ve anlaşılır olup olmadığının bize rapor edilmesiydi. Anadili İngilizce olan kadınları seçmek zorunda olduğumuz için Latin kadınları doğrudan atladık. Geriye çoğunlukla zenciler kalmıştı. Sanırım sadece bir tane beyaz anne gördük. O da gencecik birisiydi, annesiyle birlikte gelmişti.

Yavaş yavaş annelerin yanına yaklaşıp elimizdeki dökümanı okuyup okumayacaklarını sormaya başladık. Hiçbir soruya cevap vermelerini beklemiyorduk, sadece dökümanı okumaları ve anlaşılırlığı konusunda yorum bekliyoruduk. 10-12 dakikalık okuma gerekiren böyle bir yardım karşılığında bebeğe ve anneye müzik CDleri vermeyi vaad etmiştik.

Bazı kadınlar hiç ilgilenmediklerini söyledi. Bazıları okumaya başladıktan kısa bir süre sonra doktor tarafından çağrıldı, bize tam olarak yardım edemedikleri halde müzik CDlerimizi de alıp gittiler. Bazılarıyla göz göze gelmek bile cesaret gerektirdiğinden yardım konusunda soru bile sormayı düşünmedik. Bazıları omzunda bebeği, öteki çocukları orada burada pek çaresiz göründüklerinden yardım etmelerini istemenin haksızlık olacağını düşündük. O gün bütün günü ana-çocuk sağlığı kliniğinde geçirecek gibi görünüyorduk. Tam gün olmasa da bütün öğleden sonramız bekleme odasında avını bekleyen kartal misali bekleyerek geçti. Kabaca bir heseplama yapacak olursam her 5 anneden 1 tanesi bize yardım etmeyi kabul etti. Toplam 15 anneye sormamız gerekiyordu. Günün yarısını orada geçirdik ama sonuç olumlu ve başarılıydı.

Yeni anneler ellerine verilen dökümanı ciddi ciddi okuyarak geri bildirimde bulundular.

Sonuç bizim açımızdan çok verimliydi, çünkü anneler belgenin akıcı ve anlaşılır olduğunu, anlamakta zorluk çekmediklerini bildirdiler. Yeni anket oldukça anlaşılır bulundu.  Çalışmaya katılan kadınlar ve bebekler de küçük hediyelerini aldılar, yani hepimiz kendi açımızdan kazançlıydık.

Bu kısa hikayenin anafikri:

• Halk için yazılan dökümanları 5inci ya da 6ıncı sınıf dilinde yazın.
• Okuyun, düzeltin, tekrar okuyun ve düzeltmeleri yapın.
• Geniş anlamda halka sunmadan önce küçük bir örnek grupta anlaşılır ve akıcı olup olmadığını sınavdan geçirin.

Halk için yazıyorsak, halkın anlayacağı dilde yazmalıyız. Başarılar dilerim.