Hafıza nedir diye başladığım bu yazıyı -halk sağlığına dayandirabilmek için- yaşlanmayla gelen unutkanlık ve bunamayla ilgili hafıza kaybına da bağlayarak aktarmaya çalıştım.

HÂFIZA: Muhafaza eden. Ezberleme kuvvesi. Kuvve-i hâfıza olarak geçiyor sözlük.net sitesinde.

Hafıza bizi şekillendiren bir olgudur.  Hafıza yaşam öykümüzdür, özgeçmişimizdir, biyografimizdir. Yeri geldiğinde hatırlayıp anlattığımız, bize etki eden olaylardır, kişilerdir, yerlerdir. Bizim etkilediğimiz insanlardır. Bir anlamda hafıza bizi biz yapar, bizi muhafaza eder.

Kaybolan hafıza ya da zayıflayan hafıza bize ait birşeyleri de alıp götürür.

Bazen kendimize ait bir anıyı başkasından duyduğumuzda üzülmesek bile içerleriz. Daha kim bilir neleri unutmuş olabileceğimizi düşünüp hayıflanırız. Ya da tam tersine hafızanız ateş gibi olabilir. Hafızanızla hiç bir sorununuz olmayabilir. Arada bir, ufak tefek, unutkanlıklar yaşıyor olabilirsiniz. Beyin, tıpkı diğer organlar gibi, sağlıklı ve zinde tutulması gereken bir organ olduğundan egzersize ihtiyacı vardır. Bu bir anlamda hafızayı bilemektir. Hafızayı keskinleştirmek için hergün yeni birşeyler öğrenmek ve akılda tutmaya çalışmak önerilir.

Hafıza kaybının ilerleyen hallerinde insanlar pratik yaşamın içinde eli kolu bağlanmış hissine kapılabilir.

Düşünsenize, yolu hatırlayamadığı için evinden markete gidemeyen birisinin halini! Hafızayı o derece kaybetmek başkalarına bağımlı olmak demektir. İşte bu nedenle yaşlıların en büyük korkusu hafıza ve akıl sağlığı kaybıdır. Ama hepimiz biliyoruz ki yaşlanmayla gelen, kaçınılmaz, hafıza kaybı normaldir. Bu tür hafıza kaybının bunaklıkla ilgisi yoktur.

Yaşlanmayla gelen hafıza kaybı normaldir: Örneğin

• Normal günlük aktiviteler sürdürülebilir, arada bir unutkanlıklar yaşanabilir
• Unuttuğu şeylerin neler olduğunu sorunca söyleyebilir (genel olarak)
• Belirli bir yere nasıl gideceğini -terar- sorsa da, bildiği yerlerde kaybolmaz
• Bazen kelimeleri unutabilir, ama konuşmayı sürdürmekte güçlük çekmez
• Karar verme ve yargılama konularında eskiden olduğu gibidir yani çarpıcı bir değişiklik söz konusu değildir

Bunama semptomları şunlar olabilir:

• Basit şeyleri yapmakta güçlük çeker. Örneğin; kendi kendine giyinmek, yıkanmak, fatura ödemek, vs.
• Hatırlanması beklenen şeyleri hatırlayamaz
• Bildiği mekanlarda bile kaybolur, yolunu bulamaz, verilen talimatlara uyamaz
• Kelimeleri unutur ya da yanlış kullanır (aynı şeyi ardarda tekrarlayarak konuşmak ya da anlamsız sözler kullanarak karmakarışık şeylerden söz etmek gibi)
• Toplumda kabul edilen normların dışında hareket edebilir, yanlış mantık yürütebilir

Hafıza nedir? Yaşam öyküsüdür, özgeçmişitir, biyografidir. Ona sahip çıkalım. Hergün yeni bir şey (şiir, şarkı sözü, tarihte bugün, yemek tarifi, vs.) öğrenerek hafızayı keskin tutalım.

Beyin ve hafıza ile ilgili diğer yazılarım:

Yiyecekler ve Beynimiz

Sağlıklı Beyin ve Elastik Hafıza

Alzheimer Hastalığından Kaçmak Mümkün mü?

Sinsi Felç Hafızayı Zayıflatıyor

Yeni Alzheimer İlacı

Obezite ve Beyin Faaliyetleri

55 Yaş Üzeri Genç Erkekler