Liverpool Üniversitesi araştırmacıları, Shakespeare (Şekspir) ve benzeri yazarların klasiklerinin beyni uyardığını ve beyinsel aktivitelerin artmasını sağladığını bulguladı.
İngiliz araştırmacılar önce katılımcılardan Shakespeare ve Eliot gibi edebiyatçıların eserlerini olduğu gibi okumalarını istediler. Daha sonra bu yapıtları sadeleştirilmiş ve günümüze uyarlanmış haliyle okumalarını istediler.
Her iki okuma sırasında beyin aktiviteleri kayıt edildi. Araştırmacıların bulgularına göre sofistike bir dille yazılmış olan yapıtlar, yani eserlerin ilk ve tarihi hali, beyni daha çok uyararak daha aktif ve uyanık olmasına neden oldu. Çünkü eski dille yazılmış bu eserlerde karşılaşılan değişik kelimeler ve bugün artık kulanılmayan komplike cümle yapıları okuyucunun dikkatinin kolayca toplanmasına ve beynin daha fazla uyarılmasına neden oldu.
Araştırmacılar “Ciddi edebiyat beyin aktivitelerine hız kazandırıcı roket (besleme roketi) etkisi yapar.” diyorlar. Beyindeki duyu yolları yeni düşünceler geliştirmek için uyarılıyor, yeni şekiller ve bağlantılar kurmak üzere harekete geçiyor. Üstelik bu uyarılma hem gençlerde hem de yaşlılarda görülüyor.
Yine bu çalışmaya göre özellikle şiir sağ hemisferi etkiliyor ki normalde beynin bu kısmı kişisel yansımalar, yaratıcılık ve hayal gücünün beslendiği bölgedir. Araştırmacılar “Şiir sadece bir yazı çeşidi değildir” dedikten sonra “Şiir derin bir deneyim deposudur, öyle ki yaşam öyküsünü ve duyguları kognitif düşünceye bağlar.” diyorlar. Araştırma sonuçlarına göre sofistike, seyrek kullanılan, olağan dışı yazılar ve kelimeler okuyucunun daha fazla konsantre olmasına (odaklanmasına) neden oluyor. Araştırmacılar okuyucuyu klasik kitaplar okumaya davet ediyorlar.
Bu çalışmanın anafikri: Kolay okunan eserlerle karşılaştırdığımızda, klasikler beyni uyarıyor ve zinde tutuyor.
Fatoş’ça:
Cemil Meriç’in şu sözleri anlamlı: Bir kitap, önce tadılmak için okunur, sonra eleştirmek, nihayet bir bütün içine yerleştirmek, yani edebiyat tarihi yapmak için.
Kanımca Liverpool çalışmasının sonuçları ciddi dünya edebiyatına ve diğer dillerin klasiklerine de uygulanabilir. Türkçemizde çok değerli edebiyatçılarımız ve unutulmaz eserler var. Birkaç tanesine örnek olarak aşağıdaki linkleri veriyorum. Klasik yazarlarımıza ve tarihe mal olmuş şairlerimize zaman ayırıp keyifli okumalar dileğiyle.. Unutmayın! Ciddi edebiyat, klasikler ve sofistike dil hem genç hem de yaşlı beyinleri uyarma kapasitesine sahip.
Kalp Ağrısı – Halide Edib
Zeyno’nun Oğlu – Halide Edib
Frankfurt Seyahatnamesi – Ahmet Haşim
Mai ve Siyah – Halid Ziya Uşaklıgil
Saatleri Ayarlama Enstitüsü – Ahmet Hamdi Tanpınar
Bir Kadın Düşmanı – Reşat Nuri Güntekin