Her 4 yetişkinden 1 tanesinin, yaşam sürecinde en az bir kez akıl ve ruh sağlığı ile ilgili sorunlar yaşadığını biliyor muydunuz?  Akıl hastalıkları halk sağlığını tehdit eden sorunların başında gelmektedir; buna rağmen üzerinde en az durulan bozukluklardır.

Ben akıl hastalıklarıyla ilgili tıbbi eğitimden geçmedim fakat görevim gereği birçok akıl sağlığı seminerine katılmaktayım. Bu nedenle burada birkaç genel şey paylaşmak istiyorum.

Akıl hastalıklarının halk arasında en yaygın bilineni depresyon ve endişe bozukluklarıdır.  Buna rağmen bu bozukluklar bile tam anlaşılmış değildir. Bazı toplumlarda ruh sağlığının bozulması stigma haline geldiği için görmezden dahi gelinir. Oysa akıl hastalıkları, özellikle son zamanlarda, halkların sağlığına büyük tehdit oluşturmaktadır. Germanwings Hava Yollarının Pilotu Andreas Lubitz’i düşünelim.. Psikolojik rahatsızlıkları olan pilot kendisiyle birlikte 150 kişinin ölümüne neden oldu çünkü hastaydı.

Akıl ve ruh sağlığı bozulup düzelebilecek bir sürekliliktir.  Bozukluklara neden olan şey bazen genetik alt yapı olsa da, çoğu kez maruz kalınan biyolojik ve kimyasal maddeler, çevresel etkiler, hayat deneyimleri ve stres gibi olumsuluklardır.

Akıl sağlığını desteklemek ve korumak elimizdedir. Bunun için önerilen birkaç şey aşağıda listelenmiştir:

1.    Gülümsemek: Negatifi bir hamlede pozitife değiştiren şeye tebessüm denir! Gerginliğe kısa yoldan son verir. Öfkeyi yener. Nahoş düşüncelerden kurtulmaya yarar. Kişiye cesaret ve ümit verirken endişeyi azaltır. Şimdi lütfen kendinize bir gülücük gönderin. Daha sonra yakınınızda bulunan birisine tebessüm edin. Bunu hergün tekrarlayın.

2.    Pozitif Düşünce: Kendimiz hakkında geliştirdiğimiz pozitif psikoloji özgüveni arttırır. Pozitif düşünce sayesinde neleri yapabilieceğimize dair ümitlerimiz artar. Olumlu düşünce, kendimize yetebileceğimize dair bir delil gibidir. İyimser bakış açısı, sahip olduğumuz potansiyeli hatırlatır ve dolayısıyla fikirler düşünce aşamasından çıkarak aktif hayata geçirilir.

3.    Nezaket: Nazik insanlara enayi gözüyle bakanları uyarmayı denediniz mi? Eğer nezaketi enayilik olarak görenlerdenseniz lütfen ilk önce bu düşünceden siz uzaklasın! Nezaketli ve zarif davranışlar, en kaba insanın bile yumuşamasına neden olur. Düşünün lütfen.. En son kime nazik davrandınız? En son kim size kibar bir davranışta bulundu? Hatırlayamıyor musunuz? Öyleyse bugün nezaketi deneyin! Nezaket, tebessüm, sakin ve yavaş hareket, alçak sesle konuşmak bulaşıcıdır. Bulaştırın!

4.    Egzersiz: Günlük 20-30 dakikalık yürüyüşler beyinde endorfinlerin hormonlarının aktif hale geçmesine, dolayısıyla mutluluğa neden olur. Bu da hem fiziksel hem zihinsel hastalıkların oluşmasını engeller. Doktorlar depresyonda olan hastalara tıbbi ilaçlar yazabilirler ama bunun yanında önerdikleri en yaygın ilaç, egzersizdir!

5.    Yavaşlamak: Hayatlarımız çok hızlı. Bir çarkın içinde dönüp duruyoruz. Birbirimizi duymuyor, dinlemiyor, cevaplamıyor, çoğu kez umursamıyoruz. Doğal olarak böyle bir koşuşturmada kendi içselliğimize de kulak asmıyoruz.  Oysa gün içinde belirli bir süre sessiz bir yerde tefekküre dalmak, içsellikle temas kurmak akıl ve ruh sağlığı için çok gereklidir.

6.    Konuşmak: Konuşmak yerine chat, text, mesaj, email, sms, vs. yazıyorsanız belki de konuşma becerinizi yitirmeye başladık.. Belki de bir çocuk gibi konuşmayı yeniden öğrenmeliyiz! Bildiğiniz gibi yaygın teknoloji kullanımı, yetişkinlerin dahi konuşma maharetini baltalıyor. Konuşmak sadece insanlara verilmiş entellektüel bir iletişim şeklidir ve kaliteli sohbetler beyni stimule eder.  İyi bir sohbetten sonra hissettiğiniz rahatlamayı hatırlayın. Annenizi, babanızı aramayı ve samimi sohbetler yapmayı unutmayın. Sevdiğiniz bir arkadaşınızı telefonla arayarak sohbet edin. Bunu haftada birkaç kez tekrarlayın.

7. Maneviyat: İbadet edin. Şükredin. Yeniden şükredin. Sizin yerinizde olmak isteyen öyle çok insan var ki! Şimdi yine, yeniden şükredin.

Akıl hastalıklarından korunmak için yapılacak birkaç şey umarım ilginizi çekmiştir. Eğer ileri derecede ruhsal bunalım yaşıyorsanız lütfen bir profesyonele görünün. Eğer günlük hayatın stresinden yorgun düşmüş ve şikayet eder hale gelmişseniz listedekileri uygulayın. Ve hatta paylaşın!

Bu yazı hoşunuza gittiyse, aşağıda listelenmiş diğer akıl sağlığı içerikli yazılar da ilginizi çekebilir.

Akıl Sağlığı Seminerinden Notlarım
Akıl Sağlığı Hafife Alınmamalıdır
Egzersiz, Akıl ve Ruh Sağlığı