Her ilkbahar ille de sebze bahçesi yaparım.. Yazın sonuna doğru hasat çok zevkli olur. Her yıl değişiktir bahçem.. Ama ille de domates, salatalık, biber, kabak, patlıcan, maydanoz, kekik, fesleğen, soğan gibi sebzelerden bazıları bahçemde yer alır. Ve bu yıl ilk kez kış bahçesi yapmak istiyorum.
Yaz bahçemde hala domatesler ve kabaklar var. Kış bahçesi için düşündüğüm yer gölgeli bir alan. Gölgede ve yarı gölgede neler yetiştirebileceğimi sorup soruşturmaya başladım. Bol yapraklı sebzeler tavsiye ediliyor.
Tesadüf bu ya.. Bugün Uluslararası Uzay İstasyonunun sebze bahçesi ile ilgili bir haber çıktı karşıma! Malum, astronotlar 2014’ten beri uzayda sebze yetiştiriyorlar.
Onlar güneşsiz ortamda sebze yetiştirebildiklerine göre ben neden beceremeyecekmişim! Uzay İstasyonunun sayfası da aynı şeyi söylüyor.. Yarı gölgeli veya kısmi gölgeli alanlarda bol yapraklı sebzeler yetiştirilmelidir ki güneşsiz ortama daha kolay adapte olabilsinler. Özellikle sıcak iklimlerde yapraklı sebzelerin kısmi güneşli alanlarda büyütmek tercih edilmeliymiş. Böylece daha uzun süre canlı kalabilecekleri ve daha lezzetli olacakları belirtiliyor.
Uzay İstasyonu bilgilendirmeye devam ediyor ve diyor ki; yarı gölgeli veya kısmen gölgeli bir bahçede marul, yeşil soğan, kıvırcık lahana, karalahana, pazı, turp, ıspanak ve pırasa yetiştirilebilir. Az güneşli alanlara tolerans eden diğer bitkiler; roka, reyhan, maydanoz, dereotu, kişniş, taze soğan, sarmısak, tere ve Alp çileği olarak belirtiliyor.
Tam gölgede yetişmesi mümkün sebzeler şunlardır: marul, pazı, nane, roka, kara lahana, uçkun (uşkun), tere, ıspanak, çin pazısı, kedi nanesi, maydanos (maydanoz), kişnis, melisa (melisotu), hardal otu.
Uzay İstasyonunda astronotlar Temmuz ayının 8’inde marul tohumlarını büyütmeye başlamışlar ve tam 33 gün sonra hasat yapmışlar. Fakat uzayda durumun biraz farklı!! Ve biz de zaten bunu tahmin ediyorduk, değil mi?
Uzayda astronotlar toprak olmadan yetiştirmek zorunda olduklarından, Veggie ismi verilen bir sistem kullanarak sebze yetiştiriyorlar. Bu sistemi geniş yastıklar gibi düşünelim ve üzerinde önceden yerleştirilmiş tohumlar var. Uzayda sebze tohumları mavi ve kırmızı ışıklar verilerek büyütülüyor. Bu sistemle 2014 yılında sebze büyütmüşlerdi fakat yemeden önce dünyaya getirip bir seri testten geçirmişlerdi.
NASA uzayda, yukarıda bahsedilen, yastık metoduyla yetiştirilen sebzelerin güvenilir olup olmadığını ölçtü. Bulgulara göre uzayda yetiştirilen sebzeler sağlıklı ve güvenli! Yalnız uzayda sebzeler daha fazla dikkat gerektiriyor. Her astronot, örneğin marulu yemeden önce, yapraklarını dezenfekte etmek zorunda. Bu yüzden ıslak mendil ile silerek dezenfekte ediyorlar. Fakat yine de yetiştirilen marulun yarısını dünyaya göndermek zorundalar ki yeni ölçümler yapılsın ve ve yeni testlerden geçirilsin.
NASA şimdiye kadar astronotlara önceden hazırlanmış, paketlenmiş yiyecekler göndermekteydi. Fakat bundan sonra astronotlar kendi sebzelerini kendileri yetiştirebilecekler. Taze sebze ve meyveler hem beden hem de zihin sağlığı için vazgeçilmez yiyeceklerdir. Yetiştirme döneminde de astronotların farklı birşeylerle oyalanabilecekleri güzel bir uğraşı haline dönüşüyor. Uzayda bahçecilik yapmak, astronotların kendilerini dünyadaymış gibi hissetmelerine izin veriyor. Bunlara ek olarak, önceden paketlenmiş yiyecekleri tükettikten sonra, kendi yetiştirdikleri taze sebzeler ekleniyor uzay menüsüne! Ayrıca bu çalışmalar Mars yolculuğu için de öncü çalışmalar olarak değerlendiriliyor.
Yarı gölgeli ve kısmen gölgeli kış bahçemde ıspanak, kıvırcık marul, karalahana, turp ve havuç yetiştirmeye yelteneceğim. Yaz bahçemi de tüm hasılatı topladıktan sonra nadasa bırakacağım.. Duyan da kocaman bahçelerim var sanacak.. Şehrin göbeğinde ne kadar büyük bahçem olabilir ki.. Saksıdan biraz hallice işte..
