Kızıl, Kızamık, Kabakulak, Verem, Veba

Kızıl, Kızamık, Kabakulak, Verem, Veba geri geliyor. Eski zamanlara ait hastalıklar yeniden görülmeye başladı.

  • Veba – Bu hastalık ortaçağ hastalığıdır ancak Afrika, Asya ve Güney Amerika’da görülmeye başladı. Şimdiye kadar değişik bölgelerde 16 veba vakası ve 4 ölüm oldu. ABD’nin Oregon eyaletinde yaşayan 16 yaşındaki bir liseli kız pire ısırması sonucu vebaya yakalandı! Pireler Yersinia pestis adı verilen bakteri taşırlar ve bu bakteriyi vebalı farelerden alırlar. Uzmanlara göre veba son zamanlarda insanların evlerinde beslediği egzotik hayvanlardan da geçiyor olabilir. Semptomları ateş, titreme, başağrısı, şişkin lenf bezleri (ak kan düğümü). Veba henüz oldukça az görülmekte ve insandan-insana geçmesi zor. Veba antibiyotiklerle tedavi edilebiliyor fakat enfeksiyon bulaşmasından sonra ilk 24 saat içinde tedaviye başlanması gerekiyor. Yapılması gerekenler: Fare, sıçan, sincap, Amerikan sincabı gibi kemirgenlerden uzak durmak ve pirelerden de sakınmak!
  • Kabakulak – Kabakulak aşısı 1987 yılında kullanılmaya başladıktan sonra neredeyse bu hastalık silindi! Fakat son zamanlarda yeniden ortaya çıktı. Özellikle kalabalık ailelerde, derneklerde, spor klüplerinde ve bunun gibi sıkça bir araya gelinen ortamlarda kabakulak hastalığının hızla yayılabileceği düşünülüyor. 2014 yılında ABD’de bir buz hokey grubunda salgın yaşanmıştı. Kabakulak öksürmek, hapşırmak, konuşurken ortama yayılan tükürük tanecikleri ile bulaşır. Ayrıca ortak tabak çatal kaşık bardak kullanımları da salgına neden olur. Semptomları; halsizlik, ateş, başağrısı, adale ağrısı, iştahsızlık ve yüzde özellikle kulak bölgesinde şişkinlik olarak görülür. Tedavisi yoktur ama bir haftada kendi kendine geçer yine de sorunlar belirebilir. Örneğin menenjit, işitme kaybı ve üreme organlarında enflemasyonlara neden olabilir. Kabakulak ancak aşı ile engellenebilir. Salgın ortamlarında bağışıklık arttırcı asılar yapılır.
  • Kızamık – Kabakülak gibi kızamık da yıllar önce yök edilmişti. Kızamık aşısı 1960’lı yıllarda kullanılmaya başladıktan on yıl içinde hastalığın kökü kazınmıştı. Ve 2000 yılında ABD’de yayınlanan sağlık bültenlerinde kızamık hastalığının tamamen yok olduğu duyurulmuştu. Yanlış! 2014-2015 yıllarında yüzlerce çocuk Kaliforniya’da bulunan Disney Parkında kızamık hastalığına tutuldu. Kızamık havadan yayılır; hapşırık, öksürük gibi kişisel sıvılarla kolayca bulaşır. Kızamık fazlasıyla bulaşıcır. Ateş, öksürük, burun akıntısı, kızarık gözler, saç diplerinde kızartılar ve bedende kırmızı noktalar olarak görülür. Bazı durumlarda işal ve kulak enfeksiyonu olarak da ortaya çıkar. Komplikasyonları zatürreye kadar gidebilir. Tedavisi olmadığından tek çare kızamık aşısı olmaktır.
  • Tüberküloz – Verem veya ince hastalık olarak da adlandırlan tüberküloz da son zamanlarda yeniden görülmeye başlayan hastalıklardan. 1990’lı yıllarda yayınlanmış sağlık bültenlerine bakılırsa, 2025 yılında bu hastalığın yeryüzünden silinmiş olacağı öngörülmekteydi. Bugün tüberküloz bir tehlike gibi görülmemekle birlikte gerçekte korkulması gereken bir hastalıktır. 2013-2014 yıllarında ABD’de beklenmedik bir şekilde, yaklaşık 10 bin kişi, vereme tutuldu. Tüberküloz akciğerlere saldıran bir bakteri ile başlar. Havadan bulaşır. Hastalıklı kişinin öksürük ve hapşırığı ve de konuşurken havadan geçen parçacıklar ile bulaşabilir. Fakat yanaktan öpüşmek, yiyecek paylaşmak, el sıkmak, çatal, kaşık, bardak kullanmak ile bulaşmadığı düşünülür. Bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerin özellikle dikkatli olması önerilir. Tüberküloz semptomları üç hafta boyunca geçmezse kan tükürmek, halsizlik, kilo kaybı ve yüksek ateş baş gösterebilir. Yıllar önce verem olmuş insanlarda yeniden görülmesi de ayrıca düşündürücüdür! Tüberküloz antibiyotikle tedavi edilir. Yazılan ilaçların 6 ay ile bir yıl süresince alınması öngörülür. Risk almamak için veremli olduğu bilinen kimselerden uzak durulması önerilir çünkü tüberküloz antibiyotikle iyileştirilse bile antibiyotiklerin güçten düştüğü günümüzde en iyisi hasta olmamaktır. Antibiyotilerin etkili olmadığı verem vakalarında doktorlar ikinci ya da üçüncü ilaç kürüne başlamakta bu da iyileşme zamanını uzatırken diğerlerine risk teşkil etmektedir.
  • Kızıl hastalığı – Genelde 5-12 yaş aralığındaki çocukları etkileyen kızıl hastalığı neredeyse unutulmuşken yeniden hortladı (tabiri cayizse!). Semptomlar ateş, boğaz ağrısı, başağrısı, kusma olarak belirebilir ve bunlara ek olarak boyun göğüs ve göbek bölgelerinde kabartılı pembelik olarak görülür. Boğazdan alınacak kür ile hastalık teşhisi yapılabilir ve antibiyotiklerle iyileştirilebilir. Fakat unutmayalım ki antibiyotikler birçok hastalıkta eskisi kadar etkin değiller. Eski hastalıkların yeniden baş göstermesinin en büyük nedeni de bilinçsiz kullanılan ve bu nedenle güçten düşmüş antibiyotiklerdir. En iyi ilaç hastalanmamak için sarfedilen çabadır. Aksıran, tıksıran, öksüren ve hapşıran kimselerden ve bu tür ortamlardan uzak durmak gerekir. Kalabalık ortamlarda kolayca bulaşan bu hastalıktan uzak durmak için kişisel hijyene çok dikkat edilmesi gerekir. O nedenle kızıl hastalığından uzak durmak için ellerin sıkça sabunlu su ile yıkanması önerilir.

Kızıl, Kızamık, Kabakulak, Verem, Veba gibi eski hastalıkların yeniden görülmeye başladığı günümüzde hem kişisel hijyene dikkat edelim hem de gereğinden fazla ve bilinçsiz antibiyotik kullanmayalım.bulaşıcı hastalıklara karşı aşı