Ayşe Kulin tarafından kaleme alınan Umut isimli romanı bir süre önce okumuştum.

Öncelikle Ayşe Kulin’e bazı kitaplarının gelirini soysal yardım kurumlarına bağışlama cömertliğinden dolayı hayranlık duyduğumu belirtmek isterim. Toplumsal kaygıya kulak veren ve el uzatan ustaların bollaşması dileğiyle..

Ayşe Kulin’in dili akıcıdır, okuyucunun beklentisine dair sezgileri güçlüdür ve rahatokunur. Umut da bu kuralı bozmadı, çarçabuk okuyup bitirdiğim romanlar listesine girdi. Ayşe Kulin’in kitaplarında bir kahraman hep öne çıkar. Bana göre Veda’da Mehpare, Umut’ta Sabahattir bu kahramanlar. Genelde bütün karakterleri yürekten ve ince detayla işlenir. Yazar öyle güzel portreler çizer ki karakterlerin neyi niçin yaptığını, bir olaya reaksiyonunu, hangi ortamda nasıl davaranacaklarını dahi henüz okumamış olduğunuz halde hissedersiniz.

Umut, Veda isimli Ayşe Kulin romanının devamı.

Veda’da betimlenen karakaterler Umut’ta yaşlanarak rollerini oynamaya devam ettiler. Umut’tan sonra yazarın bir kitap daha çıkaracağını ve yarım kalan olaylarla soru işaretlerine ışık tutacağını duydum. Zira favori kahramanım Sabahat’in uzatmalı sevgilisi Aram ile evlenip evlenmediği anlaşılmadı. Demektir ki gelecek kitapta bu konu da işlenecek.Zekice!

Romanda Türkiye’nin zaman içinde aldığı yol, kökleri Osmanlı’dan gelen bir ailenin yaşantısına paralel olarak anlatılır. Örneğin romanda ev ahalisinin serüvenlerini okurken birden soyadı kanunundan bahsedilir. Ama örgü öyle yumuşaktir ki devrimi ve o günlerde olanları tatlı bir dille öğrenir yeniden evin günlük koşuşturmasına dönersiniz. Kitap bunun gibi envai çeşit örnekle doludur. O zamanlarda kalburüstü bir yaşam sürmenin, belirli bir zümreye ait olmanın ne mene bir şey olduğunu da vazifesinazca dillendirir roman.

Muhittin favori iki karakterimden birisidir. Bütün ömrünü Anadolu’da sulamayı ıslah etmeye, köylere ışık ve su getirmeye, yol ve köprü inşaa etmeye adamış bir idealisttir. “Bunlardan birkaç yüzbin tane daha olsa yurdum nerelerde olurdu şimdi kim bilir?” gibisinden sorular sorarak okuduğum üstün özellikli bir karakterdir Muhittin.

Diğer favorim delikanlı Sabahat! O döneme göre kafa yapısı oldukça ileri, alışılmışın dışında devinen, çağdaş ve özgür düşüncelere imza atan güzel bir esinti Sabahat!. Kız çocuklarının tam da onun gibi dışavurumcu olmasını hayal ettiğim türden bir karakater Sabahat! Eğitimin gerekliliğini genç yaşta kavramış, hem etrafını hem kendini iyi eğitim için telkin etmiş, kuralları yıkarak başka din ve kültürden birini sevmiş, idealleri uğruna kaderci düşünceye rest çekmiş becerikli bir kahramandır Sabahat!

Romanı o döneme göre aykırı davranışlar sergileyen Sabahat’a arka çıkarak, Aram’la evlenip evlenmeyeceği sorusuna tutsak olarak okudum ama cevabını alamadım.

Okuyucu kitapta güzel birliktelikler, hayata vedalar, evlilikler, büyük aşkların yanında katı kurallar, sürtüşmeler, örf ve adet ve faşizm gibi konuları da bularak sürpriz yaşar. Ama Ayşe Kulin’in yazım tarzıdır o. Hayatı yaşandığı gibi nakledebilmek!

Belki doğrudan ilintili değil ama… Evin babası Reşat Beyin değişen çağa ayak uydurmakta nasıl da zorlandığını görüp, bugünkü Türkçenin başka dillerden ödünç alınan kelimelerle bombardımanını düşünmeden edemedim. Günümüz büyükleri değişen dil ve kültüre ne kadar ayak uydurabiliyorlardır acaba?

Bir nefeste okunan başka bir Ayşe Kulin kitabı Umut Türkiye’nin bir dönemine samimi bir yaklaşımdır, okumayı düşünürseniz önce Veda’yı okumanızı tavsiye ederim. Ardından da üçüncü kitabı bekleyelim.

Hayat akan bir sudur!

Veda -Ayse Kulin