Hamilelikte fizyoloji, psikoloji, epidemiyoloji, fizyopataloji ve bir de felsefe vardır. Peki bunlar ne anlama gelir?

Daha önce felsefesinden bahsederken hamileliğin bir hastalık olmadığından, tam tersine dirhem dirhem zevk alınırken günlük aktivitelere devam edilecek kısa bir dönem olduğundan bahsettim. Şimdi sıra hamileliğin fizyolojisinde ama unutmayın ben bir tıp doktorunun bilgisiyle değil genel anlamda halk sağlığı bakış açısıyla sunuyorum:

Hamilelik Fizyolojisi

Erkek spermi tarafından döllenen kadın yumurtası normal şartlarda 266 gün içinde doğuma hazır bir bebek haline gelir.

Döllenme olduğunda yumurta, yumurta kanalından dölyatağına doğru bir yolculuğa başlar ve 7 gün içinde yerine yerleşerek büyümeye başlar.
Ömrü henüz 2 ile 8 hafta arasında olan -anne rahmindeki- insana cenin (embriyo) denir. 8 haftadan sonra -doğuma kadar- döllüt (fetus) olarak adlandırılır.
Bebeğin organları cenin döneminde gelişmeye başlar. Eğer bu dönemde bir şekilde müdahale olursa, doğumla gelen sakatlık ya da özür söz konusu olabilir. Bu müdahalelere örnek olarak annenin uyuşturucu kullanması verilebilir. Ya da annenin sahip olduğu bazı hastalıklar (diyabet, epilepsi gibi) bebeğin özürle doğmasına risk teşkil edebilir.

Bebek organları cenin döneminde gelişmeye başladığından (2 hafta ile 8 haftalık dönemde) ve genellikle anne prenatal bakıma henüz başlamamışken bebeğin doğuştan gelen özürlere sahip olma riski yüksektir. Bu yüzden hamilelik öncesi bakım da hamilelik bakımı kadar önemlidir. Özellikle risk taşıyan annelerin hamilelik öncesi bakım almaları tavsiye edilir.
Cenin döneminden sonra hemen hemen bütün organlar oluşmuştur. Fetus döneminin sonuna kadar bu organların fonksiyonları oluşmaya devam eder. Birçok organ bebeklik ve çocukluk döneminde hala oluşum evresindedir. Bu dönemde müdahale olursa organlar gelişimlerini tamamlayamaz ve fonksiyonel bozukluklar oluşur. Örneğin, fetal dönemde annenin yeterli beslenememesi daha sonra çocukta kalp hastalıklarına risk teşkil edebilir. Annenin bu dönemde alkol alması özürlü doğumlara veya geri zekalılığa (mental retardasyon) neden olabilir.
Hamilelik sırasında kadın organlarındaki değişim de dikkat çekicidir. Kalp normal zamanlara göre 40 kat daha fazla kan pompalayarak bebeğe gerekli nutrient (besinler) ve oksijen gitmesini sağlar. Ciğerler annenin daha fazla ve derin nefes alması için alarma geçer. Böbrekler, anne vücudunda oluşabilecek toksinleri (zehirli maddeleri) temizlemek için daha çok çalışır. Annenin sindiriminin yavaşlamasının nedeni yiyeceklerdeki değerli maddelerin ve besinlerin daha iyi absorbe edilerek kana geçmesi ve bebeğe ulaşması içindir. Yalnız bunun sonucu olarak annede hazımsızlık, miğde yanması ve kabızlık olabilir. Hormonlar bebek için süt salgılamaya hazırlık yapar, immun (bağışıklık) sistemi bebeği yabancı bir madde gibi görmemek için gerekli değişikliklerden geçer. Sağlıklı birçok kadında bu değişiklikler süratle ve seri bir şekilde olur. Ama yine de hamilelik kadın hayatına tehlike yaratabilir. Özellikle sağlık sorunları olan kadınlar hamilelik sırasında daha çok sorun yaşayabilirler.

Eğer sağlık sorunlarınız olduğunu biliyorsanız ve hamile kalmak istiyorsanız hamilelik öncesi bakım gerekli olabilir. Bu şu demektir, sahip olduğunuz sağlık sorunları ve risk faktörleri hamile kaldığınızda doğmamış bebeğinizi etkileyebilir. Örneğin, bazı yiyecekler, bazı alışkanlıklarınız ya da aldığınız ilaçlar bebeğe zarar verebilir. Hatta bu zarar daha bebek anne rahmine düşmeden bile söz konusu olabilir. Yukarıda bahsettiğim gibi diyabet gibi hastalıklar bebek için zararlı olabilir.
Bütün kadınlar kendi sağlığını ön planda tutmalıdır ama hamilelik düşünenler biraz daha dikkatli davranmalıdır. Bunun nedeni birçok gebeliğin istenmeden meydana gelmesidir. Hamileliğinden habersiz anneler günlük alışkanlıklarına, varsa ilaçlarını almaya devam edecekleri için bilmeyerek bebeğin sağlığına tehlike oluşturabilirler. Bütün bu nedenlerden dolayı uzmanlar özellikle sağlık sorunu olan kadıların hamilelik öncesinde de bakım almasını tavsiye etmektedir. Halihazırda var olan sağlık sorunlarına dikkat ederek ve olası riskleri ortadan kaldırarak taşıyacağınız bebeğe önceden sağlıklı zemin ayarlamış olursunuz.

Eğer hamilelik öncesi bakım sizin için bir seçenek değilse şunlara dikkat edin.

• Günde en az 400 mikrogram folik asit alın.
• Sigara içmeyi ve alkol almayı bırakın.
• Eğer sağlık sorununuz varsa gereken tedaviye başlayın. Astım, diyabet, obezlik ve epilepsi hamileliği olumsuz yönde etkileyen rahatsızlıklardır. Ayrıca bir diş doktoruna görünerek, ağız ve diş sağlığı konusunda güncelleme yapın.
• Doktorunuzla aldığınız ilaçları ve olası bir hamilelikte ilaçların verebileceği zararları konuşun.
• Kimyasal ve toksik maddelerden ve kedi dışkısından uzak durun.

Hamile kaldığınızı öğrenir öğrenmez en kısa sürede doktorunuzla randevu yaparak hamilelik bakımı başlatın.